Službeni naziv: Opština Sokolac

Administrativna pripadnost: Republika Srpska, Bosna i Hercegovina

Broj stanovnika: 12.607 ( oko 22,4 stanovnika po km²)

Površina: 729km²

Adresa: Glasinačka 13, 71350 Sokolac

Kontakt telefon: +387 (0) 57 448 712, +387 (0) 57 448 713, +387 (0) 57 448 716

Faks: +387 (0) 57 448 056

E-mail: nacelnik@opstinasokolac.com

Veb: opstinasokolac.com

Dan Opštine se obilježava na Krsnu slavu Svetog Proroka Ilije – Ilindan

Grb opštine Sokolac predstavlja vizuelni simbol koji odražava bogatu istoriju, kulturno naslijeđe i prirodne resurse ovog kraja. Grb je u obliku štita koji ukazuje na dugogodišnju istorijsku ulogu Sokoca kao strateškog i odbrambenog područja.

U gornjem dijelu grba, iznad crkve prikazana je silueta planine Romanije, simbola prirodnog bogatstva i geografske prepoznatljivosti opštine. Ispod planine, sa lijeve i desne strane nalaze se dvije zastave Republike Srpske.

U centralnom dijelu grba nalazi se kružna testera sa plavim diskom, na kojem je prikazana CrkvaSvetog Proroka Ilije –Romanijska Lazarica, grb odražava značaj ovog vjerskog spomenika, koji je ključni simbol duhovne tradicije i istorijskog naslijeđa opštine.

Sa lijeve strane od crkve nalazi se omorika, koja simbolizuje bogatstvo šumskih resursa i drvnu industriju kao jedan od ključnih sektora lokalne privrede. Sa desne strane prikazan je klas pšenice, predstavljajući razvoj poljoprivrede i stočarstva, koji su tradicionalno važni za ekonomski razvoj ovog kraja.

Ispod crkve, na bijelom dijelu, ispisano je ime opštine “Sokolac” u Mirosavljevoj jevanđelskoj ćirilici, čime se dodatno ističe prepoznatljivost ovog kraja. Na dnu grba, u crvenom polju, nalazi se bijeli krst, koji simbolizuje borbu, stradanje i hrabrost naroda Sokoca kroz istorijske epohe, te njegovu duboku povezanost sa hrišćanskom tradicijom.

Budući da se nalazi na Glasinačkoj visoravni, istorija Sokoca je usko povezana s bogatom i značajnom istorijom Glasinca. Nažalost, u Sokocu ne postoji muzejska ustanova koja bi čuvala brojne arheološke nalaze pronađene u samom gradu i njegovoj okolini. Planovi za osnivanje muzeja Glasinca i Romanije prekinuti su usljed Otadžbinskog rata, a mnoge dragocjenosti iz ovog kraja završile su u muzejima širom Austrije i Bosne i Hercegovine. Pretpostavlja se da su značajni nalazi sa Glasinca završili i u privatnim kolekcijama potomaka austrougarskih oficira, koji su prva iskopavanja vršili na glasinačkim tumulima.

Paleolit

Na području Glasinca pronađeni su tragovi ljudskog postojanja iz paleolita, stariji od 40.000 godina. U pećini Podlipe kod Knežine, istraživanja su otkrila bogat arheološki materijal, uključujući kamen alatke, artefakte, ostatke pećinskog medvjeda, paleolitsku umjetnost i fosile neandertalca. Posljednja sistematska istraživanja provedena su 2015. godine pod vođstvom prof. dr Dušana Mihajlovića sa Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Bronzano doba

Za bronzano doba na Glasincu svjedoče tumuli, odnosno praistorijske grobnice. U ranom bronzanom dobu, Glasinac su naseljavale grupe koje su pripadale različitim eneolitskim kulturama. U srednjem bronzanom dobu, broj tumula se povećao, što ukazuje na porast broja stanovnika i razvoj stalnog naseljavanja. U kasnom bronzanom dobu, Glasinac je postao kulturno jedinstven, a mnogi nalazi, poput bronzanog nakita, ukazuju na visoki životni standard.

Gvozdeno doba

U gvozdenom dobu, područje Glasinca pripadalo je kulturi Autarijata, poznatoj po značajnim arheološkim nalazima. Početak istraživanja ovog perioda započeo je krajem 19. veka kada su austrijski inženjeri prilikom izgradnje puta na Glasincu otkrili značajne tumule. Najveći dio iskopavanja obavljen je između 1888. i 1897. godine pod vođstvom arheologa kao što su Ćiro Truhelka i Đorđe Stratimirović.

Glasinačka kultura, koja je bila tipična za pleme Autarijata, cvjetala je u kasnom gvozdenom dobu. Niz nalaza pokazuje da je ovo područje imalo organizovanu društvenu strukturu, s ratničkom aristokratijom na čelu sa vođama – knezovima. Zbog svoje bogate kulturne baštine, Glasinac je postao jedan od najvažnijih arheoloških lokaliteta na Balkanu.

Rimska epoha i rani srednji vijek

Za vrijeme Rimskog carstva, Glasinac nije bio značajno naseljen. Tokom predromanskog perioda, naselja su se pretežno smještala u ravničarske pred‌jele. U periodu od V do VII veka, Bosnom su se smjenjivali različiti narodi, a za Glasinac se smatra da je imao tek sporednu ulogu u ovom vremenskom periodu.

Srednji vijek

U srednjem vijeku, Glasinac je bio dio bosanske države. U tom periodu često se pominje Crkva na Glasincu, koja se nalazila u blizini Sokoca i predstavljala važan vjerski i kulturni centar. U 14. vijeku podignuta je crkva u selu Bjelosavljevićima, oko koje je nastala nekropola sa 360 stećaka. Danas je ova nekropola zaštićeni nacionalni spomenik.

Tokom osmanske vladavine, Glasinac je došao pod kontrolu Turaka, koji su ga osvojili u 15. vijeku. Iako su Turci imali ograničen uticaj na naseljavanje ove visoravni, njen geostrateški značaj bio je izuzetno veliki zbog puta koji je povezivao Vrhbosnu sa Carigradom.

Naseljavanje Sokoca

Sokolac je stekao značaj prema kraju turske vladavine, kada su se na ovom području nalazili turski bataljoni. U samom naselju izgrađena su tri hana, a vremenom je Sokolac postao administrativni i trgovački centar za okolnu regiju. Godine 1871. u Sokocu je otvorena prva škola, a 1876. godine na sokolačkoj Gradini podignuta je pravoslavna crkva. Povoljan geografski položaj, kao i obilje izvora pitke vode, omogućili su širenje naselja i njegov dalji razvoj.

Opština Sokolac dobila je svoj zvanični status tokom austrougarske uprave u Bosni i Hercegovini. Osnivač i prvi predsjednik opštine bio je Rade Mijatović (1893–1944).

Prema popisu stanovništva iz 1991. godine, opština Sokolac imala je 14.833 stanovnika, raspoređenih u 88 naselja. Nacionalni sastav bio je sljedeći:

• Srbi: 10.181 (68,63%)

• Muslimani: 4.486 (30,24%)

• Hrvati: 22 (0,14%)

• Jugosloveni: 84 (0,56%)

• Ostali: 60 (0,43%)

Opština Sokolac se nalazi u istočnom dijelu Republike Srpske, u Bosni i Hercegovini. Smještena je na visoravni Glasinac, na prosječnoj nadmorskoj visini od oko 900 metara, što joj daje specifične geografske i klimatske karakteristike. Područje opštine je okruženo planinskim masivima, od kojih se izdvaja Romanija, koja predstavlja jednu od najprepoznatljivijih prirodnih cjelina ovog kraja.

Sokolac se nalazi na važnoj saobraćajnoj raskrsnici, a kroz njega prolazi magistralni put M19, koji povezuje Sarajevo sa istočnim dijelovima Republike Srpske i dalje sa Srbijom. Ova strateška lokacija omogućava dobru povezanost sa glavnim privrednim i administrativnim centrima regije.

Klima na području Sokoca je umjereno-kontinentalna, sa izraženim uticajem planinske klime. Zime su duge i hladne, sa obilnim snježnim padavinama, dok su ljeta svježa i prijatna. Ovakvi klimatski uslovi pogoduju razvoju poljoprivrede, posebno stočarstva i šumarstva, kao i turizmu zasnovanom na prirodnim ljepotama Romanije i okoline.

Opština Sokolac na karti označena je crvenom bojom.

Sokolac graniči sa sljedećim opštinama:

•Na sjeveru: Opština Rogatica

•Na istoku: Opština Han Pijesak

•Na jugu: Opština Istočno Novo Sarajevo i opština Pale

•Na zapadu: Opština Olovo (Federacija BiH)

Opština Sokolac je saobraćajno dobro povezana sa ostatkom Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, prvenstveno zahvaljujući magistralnom putu M19, koji povezuje Sokolac sa Sarajevom, Han Pijeskom i dalje prema Zvorniku i granici sa Srbijom. Ovaj put predstavlja ključnu saobraćajnicu za putnički i teretni saobraćaj, omogućavajući efikasnu komunikaciju između istočnog i centralnog dijela zemlje.

Gradovi pobratimi

Ormilia (Grčka)

Ormilia je najstarije naselje na Haldikidiju, bogato istorijom i kulturnim nasljeđem. Od 1994. godine je u bratskim odnosima sa Sokocom. Više informacija možete pronaći na njihovom zvaničnom sajtu: www.ormilia.gr.

Hohenburg (Nemačka)

Smješten u regionu Oberpfalz, Hohenburg je grad sa bogatom istorijom, osnovan u 9. veku. Od 2010. godine je u bratskim odnosima sa Sokocom. Detalje možete pogledati na: www.hohenburg.de.

Arilje (Srbija)

Arilje je grad u zapadnom dijelu Srbije, poznat po tradiciji proizvodnje malina i bogatoj kulturnoj baštini. Od 2010. godine je u bratskim odnosima sa Sokocom. Više o ovom mestu možete naći na: www.arilje.org.rs.

Peć-Goraždevac (Kosovo i Metohija)

Goraždevac je najveće srpsko naselje u Metohiji sa bogatom istorijom i tradicijom. Od 2013. godine održava bratske odnose sa Sokocom.

Više informacija je dostupno na: www.peć.rs.

Obrenovac (Srbija)

Obrenovac je poznat po svojoj industrijskoj tradiciji i značaju u Beogradu. Od 2013. godine uspostavljeni su bratski odnosi sa Sokocom.

Saznajte više na: www.obrenovac.rs.

Prijateljski odnosi

Nikšić (Crna Gora)

Nikšić je industrijski centar Crne Gore, poznat po svojoj istoriji koja seže u četvrti vijek. Grad je drugi po broju stanovnika u zemlji, sa oko 80,000 ljudi, a najviši je grad u Crnoj Gori. Prvobitna imena su bila Antverva i Anagastum, a kasnije je prepoznat kao Ognogošt. Više informacija možete pronaći na zvaničnom sajtu Nikšića: www.niksic.me.